Konut satışında kredi faizinin ne kadar belirleyici olduğu eylül satışlarıyla bir kez daha orata çıktı. Vatandaş için psikolojik sınır kabul edilen yüzde 1’in üzerine çıkılınca satışlarda yaşanan yukarı yönlü hareketlilikte yavaşladı.

koronavirüsün etkisiyle nisan ve mayıs aylarında en alt seviyede seyreden konut satışları, haziran ayında kamu bankalarının konut kredi faizini tarihin en düşük seviyesine çekmesiyle artış göstermişti. Haziran ayında 190 bine ulaşan aylık satış, temmuzda 229 binle rekor kırmış, ağustos ayında da 170 bin 408 satışla tüm zamanların en yüksek ağustos ayı satışı yaşanmıştı. Eylül ayında ise Türkiye'de konut satışları bir önceki aya göre yüzde 19.75, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 6.9 azaldı. Ülke genelinde 136 bin 744 kişi eylül ayında ev sahibi oldu.

KREDİLİ ALIM GERİLEDİ

Haziranda yüzde 0.64’e kadar düşüş gösteren faiz oranları bugün 1.19-1.74 aralığında değişiyor. Kamu bankaları tarafından uygulanan düşük faiz kampanyası ile haziranda 101 bin 504, temmuzda 130 bin 721, ağustosta ise 76 bin 19 kredili konut satışı gerçekleşmişti. Eylül ayında ise kredili konut satışı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38.5 düşerek 35 bin 576'ya gerildi. Toplam konut satışları içinde kredili satışların payı yüzde 26 olarak gerçekleşti. Krediden uzaklaşan tüketici alternatif ödeme türlerini tercih etmeye başladı. Peşin, senet gibi diğer konut satış türleri eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13.6 artarak 101 bin 168’e ulaştı.

İKİNCİ EL ÖNDE

Meydana çıkan gerilemeden en fazla sıfır konut piyasası etkilendi. Türkiye'de ilk defa satışı gerçekleşen konut sayısı eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19.5 düşerek 41 bin 376 olarak açıklandı. Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı yüzde 30.3 olarak ölçüldü. İkinci el konut satışları ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.1 azalış göstererek 95 bin 368’e düşüş gösterdi. 

SALGINA RAĞMEN ARTTI

Yılın 9 ayı kıyaslandığında ise küresel salgın koronavirüse rağmen geçtiğimizyıldan daha iyi bir tablo ortaya çıktı. Ocak-eylül döneminde bir öndeki yılın aynı dönemine göre yüzde 34.2 yükselerek 1 milyon 161 bin 278 konut satışı gerçekleşti. Yılın 9 ayında banka kredili konut satışı yüzde 170.7 artarak 508 bin 690 oldu. Bu dönemde ilk defa satılan konutlar yüzde 6.6 artarak 359 bin 208 olurken, ikinci el konut satışları da yüzde 51.8 artarak 802 bin 70 oldu.

‘ÖZEL BANKALAR DESTEK VERMELİ’

“Düşük faiz nedeniyle artan konut satışları, yüksek faiz nedeniyle düşüş gösteriyor” diye konuşan İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, “Devletin kamu bankaları öncülüğünde başlattığı olumlu süreç, özel finans kurumlarının destek vermemesi nedeniyle etkisini yitirmeye başladı. Kamu bankalarının yalnız kalmasına ve faizlerinin tekrar yükselme eğilimi göstermesine bağlı olarak konut satışları eylül ayında yüzde 6.9 oranında daraldı” ifadelerini kullandı. Gayrimenkul sektörünün sıfır konutlara özel bir destek beklediğini ifade eden Durbakayım, “Birinci el konut satışının artması inşaat sektörüne aktarılmak istenen can suyunun gerçek hedefine ulaşması anlamını taşıyor. Birinci el konut satışı olarak sektöre aktarılan krediler; inşaat firmalarının banka kredilerinin kapatılmasında, yaklaşık 250 yan sektörden kullanılan mal ve hizmet alımında, konut üretiminde istihdam edilen çalışanlara aktarılıyor ve vergi gelirlerini artırıyor. Çarkların dönmesi için, kamu bankaları vasıtasıyla devletin yaktığı kıvılcımı, aleve dönüştürmek için özel bankalar ve firmaların da destek vermesi gerekir” dedi.

YABANCIDA YILIN ZİRVESİ

Koronavirüsün ülkemizde ilk ortaya çıktığı mart ayında düşmeye başlayan ve nisan ayında 790 adetlik satışla son 7 yılın en düşük seviyesine gerileyen yabancıya konut satışları, mayıs ayında artış gösterdi. Üst üste 5 ay artan yabancıya konut satışı, eylül ayında 5 bin 269 adetle yılın zirvesine ulaştı. Eylül ayında yabancıya konut satışı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 26.1, bir önceki aya göre yüzde 35.3 yükseldi. İstanbul’da, bu yılın 9 ayında toplam 11 bin 966 konut yabancıların oldu. Yabancılar 9 aylık dönemde Antalya’dan 5 bin 125, Ankara’dan 1829, Bursa’dan 882 ve Yalova’dan 821 konut satın aldı. Yılın ilk üç çeyreğinde liderliği 4 bin 716 konutla İranlılar devam ettirdi. Söz konusu dönemde Iraklılar 4 bin 165, Ruslar 1895, Afganlar 1277 ve Azeriler 711 konutun sahibi oldu. Eylül ayında ise Türkiye’den en fazla ev alanlar İran, Irak, Rusya, Kuveyt ve Kazakistan vatandaşları oldu.