1.5 milyon konut acil dönüşecek!

Getirilen yeni kolaylaştırıcı uygulamalarla birlikte kentsel dönüşüm, inşaatın yeni dinamosu olacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye genelinde 6.5 milyon konutun dönüştürülmesi için düğmeye bastı. Hedefe göre 5 yıl içinde 1.5 milyon konut acil olarak dönüşüm yaşayacak.

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'ndan (TOKİ) alınan bilgilere göre yaklaşık 9.8 milyon bina ve 28.6 milyon konuta ev sahipliği yapan Türkiye'de 1.5 milyonu acil olmak üzere, toplamda 6.5 milyon konutun dönüştürülmesi gerekiyor. Dünya'da yer alan habere göre; bu ihtiyaçtan yola çıkarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın koordinasyonunda TOKİ, belediyeler, konut yapımcıları ve vatandaşlar eliyle ilk etapta 5 yıl içinde 1,5 milyon konut dönüşüme tabi tutulacak. Bu rakam Türkiye genelinde toplam olarak 6 milyon konuta kadar çıkarılacak. TOKİ, bakanlığın belirlediği planlar doğrultusunda her yıl 300 bin konutun dönüşümünü sağlıyor. Bu açıdan bakıldığında TOKİ, sözkonusu hedefler doğrultusunda en taşıyıcı kurumlar arasında ilk sırada yer almayı sürdürecek. Yanı sıra yerel yönetimler de kentsel dönüşüm uygulamalarında en büyük sorumluluğu ve görevi üstlenen kurumlar arasında bulunuyor.

20 milyar liralık kaynak aktarıldı Bugüne kadar ise Türkiye genelinde 164 bin konutun dönüşümünü sağlayan TOKİ, halen kentsel dönüşüm kapsamında 40 ilde 110 kentsel dönüşüm/yenileme projesi yürütüyor. TOKİ'den yapılan açıklamada kurum olarak kentsel dönüşüm projelerine yaklaşık 20 milyar TL'ye yakın kaynak aktardığı kaydedildi. Açıklamada TOKİ'nin İstanbul'daki dönüşüm çalışmaları hakkında da bilgi verildi. TOKİ'nin kentte özellikle afet riski ve çarpık kentleşmenin yoğun olduğu alanlarda, projeler geliştirdiği ifade edilerek şöyle denildi: 

"Gecekondulaşmanın yoğun olduğu illerimizden biri İstanbul'dur. Bu nedenle yenilenmesi gereken alanların sayısı da oldukça fazla. İstanbul'da Gaziosmanpaşa, Üsküdar, Kâğıthane gibi ilçelerimizde 10 bine yakın kentsel dönüşüm konutumuzun inşaatı devam ediyor, İstanbul'da 22 ilçede 85 bin kentsel dönüşüm konutu projelendirildi.”

TOKİ'nin Ankara'da ise Kuzey Ankara'dan Mamak'a, Altındağ'dan Sincan'a, Çankaya'dan Yenimahalle’ye kadar birçok ilçede 28 farklı kentsel yenileme projesinde 44 bin konutluk çalışma başlattığı, bu konutlardan 35 bininin tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildiği aktarıldı. Yine son yılda Bakanlığın koordinasyonunda Mamak, Sincan, Altındağ, Elmadağ, Akyurt, Bala ve Kızılcahamam'da yeni kentsel dönüşüm projeleri başlatıldığı da kaydedildi. Altındağ Cinderesi, Mamak Anayurt Gülseren, Kızılcahamam büyük kaplica mahallesinin örneklerden bazıları olarak belirtildi.

Esenler'de büyük dönüşüm Birinci önceliğini afet riski yüksek olan şehirler olarak belirleyen TOKİ, Elazığ’da, Malatya'da deprem konutları inşa ederken bir taraftan da önemli kentsel dönüşümler gerçekleştirdiği kaydedildi. İzmir'de, Diyarbakır'da, Konya'da, Kocaeli’nde aynı şekilde çalışmaların sürdürüldüğü, Bakanlıkla birlikte İstanbul Esenler'de yaklaşık 50-60 bin konutluk alanda büyük bir dönüşüm çalışması başlatıldığı ifade edildi. 
 

Türkiye'de 1950'li yıllardan itibaren gelişen ulaşım ağı ve sanayileşme ile birlikte şehirlere göçün başlamasıyla gecekondulaşma oluştu. 1955'lere gelindiğinde özellikle göç alan büyük şehirlerde yaklaşık 50 bin gecekondu oluştu. 1960'larda kent konutlarının neredeyse yüzde 30'u oturulamayacak durumda iken, İstanbul, Ankara, Izmir nüfusunun yüzde 30'u tek odalı konutlarda ve 1,2 milyon insan gecekondularda yaşar hale geldi. 1970'lerde gece kondu sayısı 235 bine çıktı. Ankara, İstanbul ve Izmir gibi büyük kentlerde izinsiz yapılmış konut oranı yüzde 70'i buldu. Gecekondu sayısı 1980'lerde 950 bine çıktı. Yani toplam konut stokunun yüzde 21'i gecekondulardan oluştu. Bunun büyük bir kısmı da yine üç büyük şehirde iken, Ankara'da 1980'li yıllarda gecekondu sayısı 275 bine ulaştı. 1995'lere gelindiğinde ülkede gecekondu sayısı yaklaşık 2 milyon olurken, gecekondularda yaşayanların sayısı da yaklaşık 10 milyona çıktı. 

2002 yılında 58. Hükümetin işbaşına gelmesiyle birlikte Acil Eylem Planı çerçevesinde "Planlı Kentleşme ve Konut Seferberliği" başlatıldı. Bu kapsamda Toplu Konut İdaresi tarafından da yerel yönetimlerle birlikte büyük çaplı bir Kentsel Dönüşüm projesi başlatıldı. 2012 yılında çıkarılan Afet Riski Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki 6306 saylı kanunla süreç daha da hızlandırıldı.
 

Kentsel dönüşümün yanı sıra 1 milyon yeni konut üreterek, konut stokunun yenilenmesine katkı sunan TOKİ, bu şekilde 4,5 milyon vatandaşın' güvenli hayatlara kavuşturdu. Konutların yanı sıra TOKİ'nin 40 bin kapasiteli 267 hastane, 26 bin derslikli 1197 okul, 19 stadyum, 20 üniversite yaptığı da ifade edildi.