İmar değer artış payı nasıl hesaplanır

Gayrimenkul değer artış kazancı nedir? Değer artışı kimlerden hangi durumlarda alınır? Kimler gayrimenkul değer artışı vergisinden muaf? Gayrimenkul değer artışı nasıl hesaplanır?

Gayrimenkullerin değer artışı, normalde satıştan sonra vergilendiriliyor ve alış ile satış değeri arasındaki kazanç üzerinden gelir vergisi alınıyor. 18 bin TL'nin altınaki kazançlar ise vergi alınmıyor. Peki arsalar için değer artışı vergisi nasıl hesaplanır? Değer Artış Payındaki kriteler ne? İşte detaylar...

Hürriyet Gazetesi köşe yazarı Ahmet Karabıyık, bugünkü köşesinde gayrimenkullere geitrilen değer artışı vergisini kaleme aldı. 

İşte Ahmet Karabıyık'ın 'Arsalara yeni rant vergisi' başlıklı yazısı...

Gayrimenkullerin değer artışı, normalde satıştan sonra vergilendiriliyor.

Alış ve satış değeri arasındaki fark (kazanç) üzerinden gelir vergisi alınıyor. İstisnanın (18 bin lira) altında elde edilen kazanç için vergi istenmiyor. Gayrimenkulleri edinim tarihinin üzerinden beş tam yıl geçtikten sonra satıp kazanç elde edenlerden de herhangi bir vergi istenmiyor.

DEĞER ARTIŞ PAYI

‘Değer artış kazancının’ vergilendirme kriterlerini özetledikten sonra şimdi yalnızca ‘arsalar için’ ve ‘imar planı değişikliği sonrası için’ yeni devreye alınan ‘Değer artış payı’ konusuna bakalım… Adı vergi olmasa da, ‘arsa sahipleri’ taşınmazlarının değer artışı için devlete ‘değer artış payı’ ödeyecekler. İmar Kanunu’na eklenen bir maddeyle (Ek Md. 8) yapılan bu düzenleme (20 Şubat itibariyle) yürürlüğe de girmiş durumda. Uygulamaya ilişkin yönetmelik ise 15 Eylül tarihli Resmi Gazete’ de yayımlandı.

İMAR DEĞİŞİKLİĞİ

Değer artış payı hesaplanması için en önemli kriter, öncelikle ‘imar planının değişmesi’... Ve bu imar planı değişiklik talebinin de arsa sahiplerinin isteğiyle gerçekleşmesi gerekiyor. Mülk sahiplerinin talebi olmadan (idarece re’sen) imar planı değiştiğinde oluşan değer artışı için bir ödeme yapılması gerekmeyecek.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Rant vergisi olarak da anılan ‘Değer Artış Payının’ diğer önemli kriterleri de şöyle:

- Değerleme Raporu: Değer artış miktarını belirlemek için en az iki değerleme kuruluşundan rapor alınacak, raporda değişiklik öncesi ve sonrası değerler tespit edilerek devlete ödenecek ‘pay’ hesaplanacak. Taşınmaz üzerindeki bina vb. eklentilerin değeri dikkate alınmayacak yalnızca arsa için değer artış payı hesaplanacak.

- Ödeme Zamanı: Değer artış payı, en geç taşınmazın ilk satışında veya inşaat ruhsatının alımı aşamasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ödenecek. Değer artış payının ödenmemesi halinde, imar planı değişikliği yapılan taşınmaz için hiçbir koşulda satış izni verilmeyecek, yapı ruhsatı düzenlenemeyecek.

- Yeniden değerleme oranında artış: Değer artış payı, belirlendiği yılı izleyen yıldan itibaren her takvim yılı için, bir önceki yıla ilişkin belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak. Değer artış payı hasılatının, ilgili büyükşehir belediyesi, ilgili ilçe belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile hazine arasında belirli oranlarda paylaşılması öngörülüyor.

KİMLER VERGİDEN MUAF OLACAK?

1. 6306 sayılı (Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında) kanun kapsamındaki,

a) Riskli alanlardan,

b) Rezerv yapı alanlarından,

c) İçerisindeki yapıların riskli yapı olarak tespit edildiği parsellerde, riskli yapının mer-i imar planı ve plan notları ile verilmiş emsale esas inşaat alanının bir buçuk katına kadar artan kısmına ilişkin plan değişikliklerinden,

2. Kamu yatırımları ile kamu mülkiyetindeki alanlardan,

3. Mazbut ve mülhak vakıflara ait alanlardan,

4. İmar planlarında yençok: Serbest olarak belirlenmiş yüksekliklerin (İmar Kanunu Md. 8-1/b’ de belirtilen usullere göre yapılacak) imar planı değişikliklerinden,

5. Yapı ve nüfus yoğunluğunu artırmamak, düzenleme ortaklık payı olarak ayrılan alanlardan azalmaya neden olmamak kaydı ile ada veya parsel bazında yol düzenlemelerine, cephe hattı düzeltmelerine, imar hattı düzenlemesine konu plan değişikliklerinden, değer artış payı alınmayacak.