Kiralar 5 yılda %900 arttı

Yüzde 25'lik sınıra rağmen kiracılar ev sahiplerinin yüksek artış taleplerini kabul etmek zorunda kaldı. Hane gelirinin yarısı kiraya gitti. Tüketici Birliği Federasyonu kamuoyuna beş maddelik çözüm önerisi sundu

Kira krizi sürüyor. Yüzde 25'lik sınırlamaya karşın ev sahipleri enflasyonu gerekçe göstererek kiracılarından daha yüksek oranlarda artış yapmalarını istiyor. Hemen her gün bir ev sahibi-kiracı adli vakası basına yansıyor. REIDIN'in 2023 Ağustos Konut Kira Değerleri Araştırmasına göre, Türkiye genelinde Konut Kira Değeri 2023 Ağustos ayında temmuza göre ortalama yüzde 10.04, geçen yılın aynı dönemine göre ise ortalama yüzde 137.24 oranında arttı.

Türkiye genelinde 2018 Ağustos’tan bugüne geçen beş yılda konut kiralarında gözlenen nominal artış ise ortalama yüzde 891.67 seviyesinde gerçekleşti. Artışların yüksek kalmaya devam etmesinde yüksek enflasyon oranı gibi diğer etkenlerin yanı sıra, okullar açılmadan önce ailelerin taşınma kaygısı ve tayin ayı olan eylül öncesi taşınma telaşının etkisinin olabileceği tahmin ediliyor.

DAVA SAYILARI PATLADI

Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu Başkanı Yunus Emre Bitmez, “BarınMA” başlığı adı altında yaptıkları çalışmanın sonuçlarını bir raporla açıkladı. “Kiracı-kiralayan arasında yaşanan sorun gittikçe derinleşiyor.” diyen Bitmez, şu bilgileri paylaştı:

“2022 Eylül-2023 Eylül dönemlerinde gerçekleştirilen kamuoyu araştırmaları, yaşanan konut sorununun daha da derinleştiğini ortaya koyarken, geride kalan bir yıllık süre içinde açılan dava sayılarındaki patlama, kiracı-kiralayan arasında yaşanan kriminal gelişmeler endişe verici boyutlara ulaşmıştır. 'BarınMA' başlıklı kamuoyu araştırması sonuçlarına göre; Ülkemizin yarıdan fazlası kiracıdır. 10 kişiden 7’sinin kira ve depozito ödemek için yeterli maddi olanakları bulunmamaktadır. Hane halkı gelirinin yarısı kira ödemek için kullanılıyor. 10 kişiden 7’si, kira miktarı konusunda kiralayan ile uyuşmazlık yaşamıştır. Kiralayan ile uyuşmazlık yaşayan kiracıların tamamına yakını, kira bedelinin yüzde 75-100 artırılması talebiyle karşılaşmıştır. Kiralayan ile uyuşmazlık yaşayan kiracıların yarısı, kiralayanın yüksek oranlı zam isteklerini kabul etmek zorunda kalmışlardır.”

“2021 yılının son çeyreğinde başlayan yüksek enflasyonun da tetikleyici etkisi, konut ve kira sorununun temel ve evrensel insan hakkı olan barınma hakkının ağır şekilde ihlaline yol açmaktadır.” ifadelerini kullanan Bitmez, “İktidarın 2022 yılında uygulamaya koyduğu yüzde 25 artış sınırlaması, sorunu çözmekten öte derinleşmesine ve sonuçta toplumsal barışı tehdit edecek boyuta gelmesine yol açmıştır. Tüketici Birliği Federasyonu yaklaşık bir yıldır aşağıdaki çözüm önerilerini kamuoyu ve iktidar ile paylaşmıştır.” diyerek şu önerileri sıraladı:

*Üçten fazla konut sahibi olan kişilerin ödediği çevre ve temizlik ve benzeri tüm vergilerin artan oranlarda ek vergiye tabi tutulması.

*Üçten fazla konut sahibi olan kişilerin kira gelirlerinden ödedikleri verginin artan oranlarda ek vergiye tabi tutulması.

*Üçten fazla konut sahibi olan kişilerin yeni edinecekleri konutlar için tapu işlem ve harçlarının artan oranlarda alınması.

*Üçten fazla konut sahibi olan kişilerin yeni edinecekleri konutlar için konut kredisi kullanmaları durumunda, faiz ve masrafların daha yüksek alınması.

*Kira geliri ile geçimini sağlayan kişileri mağdur eden yüzde 25 artış sınırı uygulamasından vazgeçilmesi.