Yükselen faiz ve dolar kuru nedeniyle 2018 yılını sancılı atlatan inşaat sektörü, 2019 yılına çimento yapılması planlanan fahiş zam korkusuyla girdi. 2018 yılında yüzde 20.3 olarak açıklanan enflasyon oranına rağmen yüzde 37 zam yapan çimentocular 2019’da bu oranı daha da yukarı çekmeye hazırlanıyor. Enerji maliyetlerini bahane eden çimento üreticilerinin yüzde 40 zam yapacağı konuşuluyor. Fahiş fiyat artışları nedeniyle sık sık Rekabet Kurumu’nun gündemine gelen ve inşaat sektörünün en büyük sorunu haline dönüşen çimento sektöründe tam bir yabancı karteli hakim. Yabancıları sahip veya ortak oldukları fabrikalar üzerinden fiyatları manipüle ediyor.

3’TE BİRİ YERLİ

Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği verilerine Türkiye'de 70 ‘e yakın çimento ve öğütme, onlarca da beton fabrikası bulunuyor. Limak Çimento (10 fabrika), Aşkale çimento (6 fabrika), Sanko Holding (4 fabrika), Batıçim (2 fabrika) ve birkaç fabrika hariç sektör yabancıların ya da yabancı ortakların kontrolü altında. Dünya çimento kartelleri arasında yer alan Fransız Vicat-Parficim, Ankara ve Konya’da 2 fabrika işletiyor.

YUNAN DA VAR UZAKDOĞULU DA

Yüzde 40 ortaklım için Uzakdoğulu Taiwan Cement Corporation ile anlaşan Oyak Çimento ise 6 fabrika ile üretim yapıyor. Sektörün büyük üreticileri arasında bulunan ADOÇİM’in yabancı ortağı var. 5 fabrikada üretim yapan markanın ortağı yüzde 50 pay ile Yunanistan merkezli Titan Çimento. Büyük yatırımcılar arasında yer alan Akçansa için de durum farksız. İngiliz HeidelbergCement ve Sabancı ortaklığında şirket, İstanbul-Büyükçekmece, Çanakkale ve Samsun-Ladik’teki üç fabrikasında çimento ve klinker üretimi yapıyor.

EN BÜYÜĞÜ İNGİLİZLER

Şirketin değişik illerde yedi çimento terminali var. Ayrıca Akçansa, iştiraki olan Betonsa Marmara, Ege, Karadeniz bölgelerine yayılmış yaklaşık 35 tesiste beton üretimi yapıyor. 12 ülkede faaliyet gösteren İspanya merkezli Votorantim Çimento da sektörde kartel oluşturan firmalardan biri. Şirketin Türkiye'de Ankara, Çorum, Sivas, Yozgat, Nevşehir ve Samsun'da fabrikası, 14 noktada da hazır beton tesisi var. Sektördeki güçlü bir diğer yabancı firma da İtalyan Cimentir. 2001 yılında Çimentaş’ı satın alarak Türkiye’ye girin firma 5 fabrika-tesisle söz sahibi. 6 fabrika ve çok sayıda beton üretim tesisi ile adından bahsettiren ve Sabancı Gruba ait Çimsa’da da yabancı ortak var. Çimsa’nın yüzde 8’i İngilizlerin.

Zamlar kontrol altına alınmalı

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, zamları ise fahiş bulduklarını belirterek, “Demir ve çimento da rekabet olmadığı için fiyatları kontrol altına almak mümkün değil” dedi. Zamların kontrol altına alınması gerektiğini belirten Durbakayım, “Ekonomik sıkıntılardan dolayı bizler milli bir duruş sergileyerek fiyatlarımıza zam yapmadık, aynı duruşu beklemekteyiz. İndirim yapılmaz ise firma sahibinin satışta zam yapılacağı anlamına gelir. Bu zam yüzde 15 ila 20 arasında değişecektir.”
Yüzde 40 artış tekelciliğe girer
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (IMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu, ise çimentoya enflasyon ürünlerinin çok üzerinde zam yapılması durumunda konuyu Rekabet Kurumu’na taşıyacaklarını söyledi. Tellioğlu şunları kaydetti: “2018 başından itibaren bir yılda yüzde 38’e varan artışlar yapıldı. Bu yıl da belli maliyetlerden dolayı artış yapma hakları vardır. Ancak bu zamların makul bir değer çerçevesi içerisinde yapılması gerekmektedir. Yüzde 10 olur bilemedin yüzde 15 olur. Yüzde 40 oranında zam tekelciliğe girer. Burada çimentocu düşmanı olarak algılanmak istemiyoruz.”

Kaynak: Yeni Şafak