Posta'dan Meltem Kara Söyleyenoğlu'nun haberine göre Kiracılar, son aylarda kiralardaki yüzde 100’ü aşan artışların yanı sıra ara zam, tahliye baskısı ve yasal sınırın üzerinde zam talebiyle karşı karşıya kaldı. Bu dönemde ev tutmak isteyenler ya da oturduğu evden yüksek zam talebi nedeniyle çıkmak zorunda kalıp yeni ev arayanlar, bir de depozito şoku yaşıyor. Artan kira bedelleri, depotizo bedellerini de yükselttiği için ev tutmak isteyenlerin yüklü bir miktarda peşin parayı elinde bulundurması gerekiyor. Ayrıca bu yüklü bedelin yıllar içinde değerini koruması için banka hesabına yatırılması şart. Ancak bunu ne ev sahipleri ne de kiracılar uyguluyor.

3 AYLIK BEDEL

Depozito, kiralanan ev veya işyerinin zarar görmeyeceğine dair para ya da kıymetli evrak olarak verilen güvence teminatı anlamına geliyor. Bu teminat kira sözleşmesi aşamasında veriliyor ve mülkten çıkarken de geri alınıyor. Borçlar Kanunu’na göre konut ve işyeri kiralarında depozito üç aylık kira bedelini aşamıyor. Örneğin 3 bin lira aylık kirası olan bir evi tutarken yasal olarak en fazla 9 bin lira depozito ödenmesi gerekiyor. Ancak piyasada bu kural da işlemez hale geldi. Ev sahipleri 3 depozito sınırını 4’e hatta 5’e çıkardı.

VADELİ OLMALI

Borçlar Kanunu’nun 342’nci maddesine 1 Temmuz 2012’de yapılan değişiklikle depozitonun banka hesabına yatırılması zorunluluğu eklendi ancak yürürlüğe girişi 8 yıl ertelendi. Yani, bu madde 1 Temmuz 2020’de devreye girdi. Buna göre, güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırmak, kıymetli evrakı ise bir bankaya depo etmek zorunda. Ancak yaklaşık 2 yıldır yürürlükte olan bu maddeyi uygulayan yok denecek kadar az. Depozitolar yine elden veriliyor, bu da geri alırken problem doğurabiliyor.

NASIL GERİ ALINIR?

BANKA HESABINDAYSA

Eğer depozito banka hesabına yatırılmışsa banka, bu güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilir. Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen üç ay içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını veya icra ya da iflas yoluyla takibe giriştiğini bankaya yazılı olarak bildirmemişse banka, kiracının istemi üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlü.

ELDEN VERİLMİŞSE

Mülk sahibi, evi ya da işyerini boşaltan kiracıya, sözleşmelerinde belirtildiği şekilde depozitoyu tek seferde ya da taksitler halinde ödeyebilir. Kiracının depozito bedelini tam alması için hiçbir borcu kalmaması ve evde olağan eskime dışında bir hasar olmaması gerekir. Kiracı, mülke zarar vermemesine ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine rağmen depozito bedelini geri alamıyorsa ya da kesinti yapılıyorsa ev sahibi aleyhine icra takibi başlatabilir.

HANGİ DURUMDA KESİLEBİLİR?

• Kiracının eve ya da demirbaşlara zarar vermiş olması.
• Kiracının ödemekle yükümlü olduğu fatura ya da apartman giderlerini karşılamamış olması.
• Ev sahibi, depozitoyu bu zararları gidermek için kullanabilir, bakiyeyi depozito olarak ödeyebilir.

KİRA YERİNE SAYILIR MI?

Mülkü tahliye edecek kiracının, son aylarda kira ödemeyip bu bedeli depozitodan karşılaması, uygulamada sıkça karşılaşılan bir durum olsa da hukuken önerilmiyor.