Kahramanmaraş depremiyle evlerini kaybeden depremzedeler, bir yıl içinde yapılacağı açıklanan 200 bin konutun parasının hak sahibini borçlandırarak değil toplanan 115 milyar liralık bağış ve deprem vergilerinden karşılanmasını istiyor. Aksi takdirde AFAD’ın 2 yıl ödemesiz 18 yıl vade şartları uygulanırsa depremzedeler aylık 4 bin 629 TL taksit ödeyecek. 

Cumhuriyet'te yer alan habere göre Deprem bölgesinde ağır hasarlı ve yıkılması gereken bina sayısı 118 bin olarak açıklandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 200 bin normal konut, 70 bin de köy konutunun bir yıl içinde yapılarak hak sahiplerine teslim edileceğini açıkladı. Afet durumlarında konutlar, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından Toplu Konut İdaresi’ne yaptırılıyor. Ancak hangi koşullarda hak sahiplerine verileceği konusunda henüz resmi bir açıklama yok.

AFAD’ın sitesinde yer alan “Hak Sahipliği” bilgilendirme kitapçığına göre evi yıkılan kişiler, yeni konutlara borçlandırılarak sahip olabiliyor. Daha önce yaşanan Van ve İzmir depremlerinde de aynı yöntem izlenmişti. Sürecin nasıl işlediğini yaşayanlarla konuştuk.

İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği Başkanı Haydar Özkan, İzmir’de yapılan 3600 konutun 600’ünün teslim edildiğini belirtiyor. Bu konutların 2 yıl ödemesiz 18 yıl taksitle kendilerine verileceğini belirten Özkan, “2+1 konutlar için o zamanın parasıyla 160-180 bin lira değer biçilmişti. Henüz ödemeler başlamadı ama başlayınca fiyat değişecek mi bilmiyoruz” diyor. Özkan, Kahramanmaraş bölgesinin afet bölgesi ilan edildiğini hatırlatarak “Belki borçlandırma olmaz” diyor. 

(Haydar Özkan)

SOSYAL DEVLETE AYKIRI

Van depreminde de insanların benzer şekilde borçlandırıldığını söyleyen Van İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Mihail Atik, bunun sosyal devlet anlayışına aykırı olduğunu belirtiyor ve şunları söylüyor:

 “Van’da insanlar ya göç etmek ya da bankalara borçlanmak zorunda bırakıldı. Çünkü hayvanları telef oldu, para kazanacak işleri yoktu. Şimdi yeni deprem bölgesi için kimse ödeme konusunu gündeme getirmiyor ama bu kadar deprem vergisi ve bu kadar bağış toplanmışken evini, işini hatta ailesini kaybetmiş insanları borçlandırmak insanlığa aykırı bir yöntem.”

(Mihail Atik)

Depremin en çok hasara neden olduğu illerden Adıyaman’ın Baro Başkanı Bilal Doğan evini ve işyerini kaybetmiş. Yeni konutlar için ödeme sistmine dair bir açıklama yapılmadığını belirtiyor. Şehrin sadece yüzde 15’inin ayakta kaldığını söyleyen Doğan, devlet desteği olmadan yurttaşların yeni ev için borç ödeyemeyeceğini söyleyerek şöyle konuşuyor:

“Evinden cenaze çıkmayan yok. Bu insanlar nasıl borç ödeyecekler. Adıyaman’da hayat normale döndü haberleri yapılıyor. En az 3 yıl sonra hayat normale döner, şehrin eski haline gelmesi 40 yıl sürer. Milyarlarca bağış toplandı. O bağışların hakkaniyetli bir şekilde harcanıp evi, işyeri olmayan insanların borçlandırılmaması gerek.” 

(Bilal Doğan)