Kamuya ait arsalarda özel sektörün kiralama amaçlı konut üretmesi öneriliyor. Kiralar için üst limit konulacak, kiralamalar devlet denetiminde olacak. GYODER Başkanı Mehmet Kalyoncu, “Bu modelle arsa maliyetini sıfıra indirerek kiraları yarı yarıya düşürebiliriz” dedi.
Hem vatandaşın hem de kamunun öncelikli gündemi kira krizi. Hızla artan kiralar dar ve orta gelirli vatandaşları zorlarken, kentsel dönüşümün de önünü tıkıyor. Soruna kalıcı çözüm ise üretim. Peki nasıl bir üretim gerekli? Bu soruya uzun süredir kurduğu komisyonlarla yanıt arayan Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) ‘Yeni Konut Modeli’ni hazırladı. Şahısların değil kurumsal firmaların kiraya veren olduğu, kira bedelini kamunun elirlediği, vatandaşın aynı evde uzun süre kiracı olabildiği yeni modelin temelinde kamu-özel sektör işbirliği yer alıyor. ‘Yap-işlet-devret’ modeli ile devlet arsasında özel sektörün konut projesi geliştirip erişilebilir fiyatla kiraya vermesi, sonrasında mülkiyeti devlete devretmesi öneriliyor.
ÜST LİMİT KONULACAK
“Kira sorununu çözmek için özel sektör olarak elimizden geleni yapmaya hazırız” diyen GYODER Başkanı Mehmet Kalyoncu, yeni modeli şöyle anlattı: “Konut üretme sürecinde en büyük maliyet arsa maliyeti. Şu anda Türkiye ortalaması yüzde 50 seviyelerinde. Kamu kuruluşlarının, yerel yönetimlerin veya benzeri
kurumların elindeki arsalar, belli bir dönemde kamu–özel işbirliği yöntemi ile değerlendirilerek ve bir kira tarifesiyle belli üst limitler konularak on binlerce düşük kiralı konut üretilebilir. Bu noktada GYODER Yeni Konut Modeli’ni oluşturduk. Yap-işlet-devret modeliyle, bireysel değil kamusal kiraya veren yapısını oluşturuyoruz ve kiracıyla kiraya veren arasındaki problemleri ortadan kaldırıyoruz. Bu model, arsa maliyetini sıfıra indirerek kiraları yarı yarıy düşürüyor.
Kamu ve özel sektör işbirliği modeliyle kullanıma açılacak arsalarda konutların üretilmesi sağlanırken, arsaların mülkiyeti devlette kalıyor. Kiralar ise, ev sahiplerinin kontrolünden çıkarılarak devletin hakkaniyetli denetimine ve kurumsal firmaların yönetimine veriliyor. Bu modelle konut üretimlerinin 1 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor. Bu sayede düşük kira rakamlarıyla çevredeki yerleşim yerlerinin de ucuzlaması sağlanmış olacak.”
LÜKS VİLLA DEĞİL KİRALIK EV GEREK
Gayrimenkul sektörünün kira konusuna odaklanması gerektiğine dikkat çeken Kalyoncu, “Bodrum’da villa projesi yapmak yerine İstanbul’un merkezinde düşük kiralı konut üretmek sektörün en önemli meselesi olmalı. İstanbul’un son arsalarını toplumsal menfaati ön planda tutarak değerlendirmeliyiz” dedi. Modeli
kamu ile de paylaşacaklarını belirten Kalyoncu, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Hazine Ve Maliye Bakanlığı’na görüşmeye gideceğiz.
Bakanlıkların yanında yerel yönetimler de sürece dahil olabilir. İstanbul’da üretimin yüzde 10’u önerdiğimiz erişilebilir konut modeli ile yapılırsa kira piyasası rahatlar” ifadelerini kullandı.
‘DÖNÜŞÜMÜ HIZLANDIRIR’
YENİ konut modelinin kentsel dönüşüme de katkı sunacağını belirten Kalyoncu, “Riskli evlerin yenilenmesi ortalama 3 yıl sürüyor. Evlerini tahliye eden vatandaşa da bu süreçte kiralık konut gerekli. İşte hazırladığımız bu model bu ihtiyacı da karşılar ve sürece hız kazandırır” dedi. Kalyoncu, İstanbul’un dönüşümü için
rezerv alanlara yapılacağı açıklanan 350 bin konutta da yeni modelin uygulanabileceğini sözlerine ekledi.
ADIM ADIM YENİ MODEL
- Kamu, özel sektöre kiralık konut üretimi için arsa tahsis edecek. Arsalar izin ve imar süreçleri tamamlanmış, ruhsatı alınmış biçimde hazırlanacak.
- İhale yapılacak ve en iyi teklifi veren firma proje geliştirecek.
- Arsanın üst kullanım hakkı özel sektörde olacak, mülkiyet devlette kalacak.
- Devri alan firma Özel Amaçlı Şirket (ÖAŞ) kuracak. Geliştirici firma, finansmanı bulma, tasarım, inşaat, bakım ve onarımından sorumlu olacak.
- Kira bedelleri ve kiralama kriterleri devlet tarafından belirlenecek ve denetlenecek.
- Kira sözleşmeleri 3 yıl ve üzeri olabilecek.
- Sözleşme süresi (20 yıl ve üzeri) sonunda konutların mülkiyet hakkı devlete devredilecek.

KİRA BEDELİ NE OLACAK?
Kalyoncu, ‘Kiralar hangi seviyeye düşer?’ sorumuzu şöyle yanıtladı: “Bu modelle ortalama Kira bedeli, orta ve orta alt gelir grubundaki bir ailenin hane halkı gelirinin yüzde 30-50’si kadar olacak. Bugünün şartlarıyla örnek verirsek, İstanbul’da kiralar evlerin büyüklüğüne göre değişmekle birlikte 10-12 bin liraya, hatta bunun da altına inebilir.”