KİPTAŞ, deprem kenti İstanbul’u dönüşümle yenileme çalışmalarını sürdürüyor. KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt ile yenileme çalışmaları hakkında konuştuk. Çoklu yapıların yanı sıra hasarlı tekli yapıların dönüşümü ile de binlerce hayat kurtarmayı hedeflediklerini belirten Ali Kurt, “İstanbul’un deprem gerçeğinin farkındayız” diyor. Kurt, “Deprem için bizim en önemli ve öncelikli önlemimiz dönüşüm. Mahalle arasında daracık sokaklardaki tekli yapıları bile dönüştürmeye hazırız” diye de ekliyor. 

HASARLI YAPILARA DİKKAT!

Uzmanlar, İstanbul’un yapı stokundaki hasarlı binalara dikkat çekiyor. Yaşanabilecek her ihtimali göz önünde bulundurduğumuzda “Beklenen İstanbul depremine karşı hazır mıyız? Depremden en az hasarla çıkmak için neler yapmalıyız? Gerekli önlemler neler?” sorularının yanıtını arıyoruz. KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt, deprem için en temel önlemin hasarlı binaların dönüşümü olduğunu söylüyor. KİPTAŞ olarak çoklu yapıların yanı sıra 1999 öncesi yapılan hasarlı binaların dönüşümünü de gerçekleştiriyorlar. KİPTAŞ’ın “İstanbul Yenileniyor” platformuna bugüne kadar 39 ilçe ve 629 mahalleden, 576 bin 840 kişiyi kapsayan 7 bin 315 tekli ve çoklu dönüşüm başvurusu yapılırken; Ali Kurt, ekonomik dalgalanmalarla artan inşaat maliyetini yurttaşlara hissettirmeden en az maliyetle dönüşümü gerçekleştirdiklerini belirtiyor.

Olası İstanbul depremi için hazırlıklarınız neler? ‘İstanbul Yenileniyor’ adı altında ne yapılıyor? 

“İstanbul’un deprem gerçeğinin farkındayız. Deprem için bizim en önemli ve öncelikli önlemimiz dönüşüm. ‘İstanbul Yenileniyor’ ile biz, İstanbul’da 1999 öncesi yapılmış ve mülkiyet sorunu olmayan tüm riskli yapıları, inşaat maliyetine dönüştürüyoruz. BİMTAŞ, İMAR AŞ ve KİPTAŞ organizasyonunda mülkiyet problemi olmayan, uzlaşan herkes bize istanbulyenileniyor.com internet adresinden ulaşabilir. İstanbul’un yapı stokunun yaklaşık yüzde 75’i, 1999 depremini yaşadı. Biz de 1999 depremini baz alıyoruz. Bu yapıların öncelikli olarak dönüştürülmesi gerektiğini düşünüyoruz.” 

Deprem riski olan hasarlı mülk sahibi yurttaşlar için KİPTAŞ nasıl bir yol izliyor? 

“Çoklu ve tekli yapı dönüşümü sağlıyoruz. Dönüşümün 3 sacayağı var. Bunlar mülkiyet sahibi olan hak sahipleri, finans kuruluşları ve yüklenici firmalar. Biz, bu 3 sacayağını bir araya getirmeden süreci yönetmeye çalışıyoruz. Herkes KİPTAŞ’la muhatap oluyor. Diğer paydaş şirketlerin de katkısıyla sürecin hem teknik ve hem finansal garantörlüğünü KİPTAŞ veriyor. Uzlaşmayla başlıyoruz, anahtar teslimine kadar tüm süreçle KİPTAŞ koordinasyonunda İBB Şehircilik grubu şirketleri ilgileniyor.” 

“ODAĞIMIZ KÂR DEĞİL” 

Dönüşümde alışık olmadığımız şekilde çoklu yapıların yanında tekli yapıları da dönüştürmeye başladınız…

“Tek yapıların dönüşümü bizim için çok kıymetli. Son dönemde ülkenin ekonomik gidişatı nedeniyle inşaat sektöründeki maliyetlerde aşırı artış yaşandı. İnşaat maliyetleri artınca yüklenici firmalar artık kârlılık oranı yüksek değilse bu işlere girmiyor. KİPTAŞ, göreve geldiğimizde ekonomik olarak çok sıkıntılı bir şirketti. Ama şu an Türkiye’nin en büyük 11’inci inşaat şirketi. Bizim ölçeğimizde hiçbir şirket tekli yapıları dert etmiyor. Biz, ‘KİPTAŞ olarak deprem riski olduğu düşünülen her binayı inşaat maliyetine dönüştürürüz’ diyoruz. Bu, çok iddialı bir söylem. Mahalle arasında daracık sokaklardaki tekli yapıları bile dönüştürmeye hazırız. Çünkü, piyasada yapılan her işte müteahhit kârlılık oranıyla işini yapıyor. Bizim odağımız kâr değil. Biz vatandaşa, kendi yerinde müteahhitlik yapma fırsatı sunuyoruz.” 

Kadıköy ve Beşiktaş’ta iki tekli yapının dönüşümü başladı. Depreme dayanıksız bir yapıda yaşadığını düşünen İstanbullular ne yapmalı? 

“Öncelikle, istanbulyenileniyor.com internet sitesinden kimlik numaranızla başvuru yapacaksınız. Biz, bir hafta içerisinde size bilgilendirme föyü gönderiyoruz. Oturduğunuz binada 2/3 çoğunluk sağladığınız takdirde size taslak proje ile bir teklif gönderiyoruz. Burada borçlanma çıkabilir, çıkmayabilir. Mesela, Kadıköy’de yenileyeceğimiz binayı, projesinde 4 tane ekstradan yapılacak daire olduğu için borçlanma olmadan yapacağız. Beşiktaş’ta ise cüzi bir borçlanma çıktı. Teklifi kabul ederseniz; sahaya geliyoruz, uzlaşıyoruz, tahliye ediyoruz ve anahtar teslimine kadar tüm süreci hayata geçiriyoruz. Tekli yapılarda hedefimiz; başladığımız projeleri 8 ayda tamamlamak.”

“DÜŞÜK FAİZLİ KREDİ, SABİT TAKSİT”

Dönüşüm sürecinde ödemeler nasıl gerçekleşiyor? Bu aşamada KİPTAŞ’ın sağladığı faydalar neler? 

“En az maliyetle, KİPTAŞ güvencesiyle bürokratik süreci yöneterek, dönüşümleri gerçekleştiriyoruz. Ancak, bazen vatandaşın borçlanması gerekiyor. Böyle durumlarda KİPTAŞ, vatandaşa kefil oluyor ve yasal faizden en az 3-4 puan daha düşük borçlanma imkanı sunuyor. Borçlanmalar sabit taksitle oluyor. Yani, vatandaş işin başında ve sonunda ne ödeyeceğini biliyor. Ayrıca, 6306 sayılı kanun kapsamında işlemleri yaptığımız için vatandaşlar, bakanlıktan kira yardımına başvurabiliyor. Eğer projemizden fazla gelir üretebiliyorsak, oradan gelen geliri de vatandaşımıza kira yardımı olarak veriyoruz.” 

“HAYAT KURTARACAĞIZ”

Tekli yapı dönüşümü için bu zamana kadar kaç başvuru geldi? 

“İstanbul Yenileniyor platformu, bugüne kadar 39 ilçe ve 629 mahalleden, 576 bin 840 kişiyi kapsayan 7 bin 315 tekli ve çoklu dönüşüm başvurusu aldı. Bu, 7 bin 315 ayrı noktadan başvuru almak demek. Başvuruların yüzde 68’i tekli yapı. Kadıköy ve Beşiktaş’ın ardından uzlaşma süreçlerinde sona geldiğimiz tekli yapılardan bazıları Fatih, Şişli, Bahçelievler ve Kadıköy ilçelerinde. Tekli ve çoklu yapıların toplamına bakarsak 8 farklı ilçede 9 farklı projeyi aktif olarak yürütüyoruz. Bin 169 bağımsız birimi yıkmayı hedefliyoruz. Bununla birlikte 4 bin 676 insan hayatını kurtarmış olacağız. Çoklu yapılarda Bağcılar, Beylikdüzü ve Güngören’de ‘İstanbul Yenileniyor’ kapsamında temel atmıştık. Kartal ve Bakırköy’de de uzlaşma seviyesinde son aşamaya geldiğimiz iki site daha var. Gerekli çoğunluğu sağladığımız an oralarda da süreç başlayacak.” 

“YÜKLENİCİ FİRMALARA ÇAĞRI” 

İstanbul’un gerçeği olan depremi düşündüğümüzde diğer mekanizmalara çağrınız ne olur? 

“Tüm paydaşların masanın etrafında toplanması lazım. Kamu otoritesinin inşaat maliyetini düşürecek aksiyonu alması gerekiyor. İnşaat malzemesi üreten sanayi kuruluşlarının teşvik vermesini ve inşaat girdilerinde KDV’nin düşürülmesini istiyoruz. Kamu bankalarından da uzun vadeli düşük faizli borçlandırma politikası bekliyoruz. Bu konunun siyasete alet edilmemesi lazım.

Biz bunu yaşadık. Mesela, Beylikdüzü projemizde 17 ay vakit kaybettik. 17 ay sonra temel atabildik. 17 ayda Beylikdüzü projesinin 3 katı büyüklüğünde ‘Silivri 4’ projesini tamamladık. Güngören’de ise uzlaşmamıza karşın vatandaşı manipüle ettiler ve 7 buçuk ay vakit kaybettik. 7 buçuk ayda maliyetler arttı ve sorun vatandaşa yansıdı. Ekonominin bu kadar dalgalı olduğu dönemde bizim kaybedecek zamanımız yok. Bu noktada bizimle paydaş olmak isteyen tüm yüklenici firmalara da KİPTAŞ’a başvurmaları konusunda çağrıda bulunuyorum.”