Türkiye’de yetki belgeli emlak işletme ve sözleşmeli işletme sayısı yaklaşık 45 bine ulaştı. Lakin gerek ticaret gerekse emlak oda kayıtlı olan işletme sayısı 65 bin civarında. Yani odalara kayıtlı olan ama yetki belgesi hâlâ almamış olan 20 bine yakın işletme bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre de gayrimenkul sektöründe ücretli çalışan sayısı 113 bin 601 ile geçen yıla göre yüzde 14.7 artmış durumda.

KAYITDIŞI EKONOMİ

Emlakçıların herkes gibi ekmek parası kazanmaya çalışan kişiler olduğunu belirten Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri (TÜGEM) Derneği Kurucu Genel Başkan Hakan Akdoğan, yetki belgesiz gerek emlak işletmeleri gerekse de danışmanlar nedeniyle sektörün büyük sıkıntılar yaşadığını söyledi. Akdoğan, “Kaçak çalışan bu işletme ve danışmanlar nedeniyle hem kayıtdışı bir ekonomik faaliyet doğuyor hem de müşteri mağduriyetleri yaşanabiliyor. Ancak bu durum için tüm bir sektör suçlanmamalı” dedi.

YABANCILAR ETKİLİ OLDU

Son yıllarda çeşitli nedenlerle yurtdışından yaşanan göçlerin gayrimenkul sektörünü de etkilediğini belirten Akdoğan, “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) 2022 yılı Ocak-Ekim ayı verilerine göre de 890’a yakın yabancı sermayeli emlak işletmesi açıldı. Yabancı emlak işletmelerinde de aynı şekilde yoğun bir kayıtdışılık söz konusu. Bu nedenle özellikle gerek vatandaşlık gerekse de tüketici mağduriyetlerinde çok ciddi sıkıntılar yaşanıyor” diye konuştu.

YETKİ BELGESİ DENETLENSİN

Emlak işletmeleri olarak öncelikle tapu ve belediye gibi kurumlardan bilgi ve belgeye olan erişimlerin kolaylaştırılmasını istediklerini söyleyen Akdoğan, şöyle konuştu: “Kayıtdışı çalışanlara yönelik denetimlerin sıklaştırılması en önemli taleplerimizden biri. Ayrıca yetki belgesiz aracılık faaliyetlerinin engellenmesini ve kullanılan sözleşmelerin standartlaştırılmasını istiyoruz. Kira sözleşmelerinin elektronik ortamda yapılabilmesine de olanak sağlanmalı.”

ARTAN KİRALAR YÜZÜNDEN KAPANDI

Pandemi ve sonrasında yaşanan enflasyon artışı nedeniyle dükkan kiralarının yükselmesinin de önemli bir sorun oluşturduğunu dile getiren Akdoğan, “Konut kiralarına getirilen sınırlama iş yerlerinde getirilmeyince özellikle emlak işletmeleri olan bizler de birçok sıkıntı yaşıyoruz. 2022 Ocak-Ekim döneminde sadece TOBB’a bağlı işletmelerdeki kapanma sayısı 864 oldu. Bu sayıdan daha fazlasının da esnaf işletmelerinde oluğunu düşünüyoruz” diye belirtti.

3 KİŞİNİN İŞİNİ YAPIYORUZ

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa da emlakçıların aldıkları yüzde 4’lük komisyonun kamuoyunda büyük bir bedel olarak lanse edilmesinden yakınıyor. Şu anda dünyanın en düşük hizmet bedelini yani komisyonunu alan ülkenin Türkiye olduğunu belirten Aşa, “Batılı ülkelerde veya ABD’de bir kişi emlak alırken, bunu emlakçı, avukat ve finans danışmanıyla yapıyor. Bu kişiler yüzde 20 komisyon alıyor. Bizde ise her işi emlakçı yapıyor. Gerekirse kredi bulmak için bankaların kapısında yatıyor, tapuda belediyede takip ediyor, noter işlemlerini, ekspertizi yapıyor ve yüzde 4 komisyon alıyor. Yani 3 kişinin işini yapıyor” dedi.

RAYİÇ BEDELİ YÜKSELTİYORLAR

Yabancı uyruklu vatandaşların kayıtdışı iş yapmasını da eleştiren Aşa, “Biz kendi korsanımızla başa çıkamazken, bir de onlarla uğraşıyoruz. Bu kişiler acente ya da ajans adıyla işletme açıp yüzde 10-11 gibi oranlarla komisyon alıyorlar. Üstelik evleri yüksek fiyatlara satarak rayiçleri de yükseltiyorlar. Böylece gayrimenkul piyasasını manipüle ederek, emlak fiyatlarındaki emsallerin artmasına neden oluyorlar” diye konuştu.

SİTELERE HERKES İLAN GİREBİLİYOR

Emlak satışı yapılan ilan siteleriyle sorunlar yaşandığını ifade eden Akdoğan, “Gerek esnaf işletmesi gerekse de odalara bağlı işletmeler olsun, kayıtdışılığın azaltılmasına yönelik düzenlemeleri önemsiyoruz. Ancak önceliğimiz gene denetimler ve portallar tarafındaki düzenlemeler. Bugün bir taşınmazın sahibi olup olmadığı bile bilinmeyen bir kişi bir yerin ilanını rahatlıkla girebiliyor. Hatta bu durum nedeniyle o bölgedeki piyasayı manipüle de edebiliyor” dedi.