Son zamanlarda gündeme gelen ve yankılara neden olan kiralık konut sıkıntısı fırsatçılığıa neden olurken, konut sahipleri eski kiracılarına "ya fiyatı artır ya da evden çık" baskısında bulunuyor. Fahiş kira baskısıyla karşı karşıya kalan kiracılar CİMER başta olmak üzere, tüketici derneklerine, Maliye'ye, Ticaret Bakanlığı'na birçok şikayette bulundu, bir taraftan da mahkemeye gitti.

Ticaret Bakanı Mehmet Muş da kira yükselişleriyle ilgili olrak bir açıklamada bulundu ve hükmü anımsattı. Fahiş kira yükselişinde tavan talebiyle yapılacak hamleler belirlendi. Peki fahiş kiralarla ilgili neler yapılacak? İşte konut kiralarında yükseliş ve fırsatçıkonut sahiplerine karşı hayata geçirilecek düzenlemelerle ilgili detaylar...

 

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, megakent İstanbul genelinde de yüzde 200'ü aşan kira yükselişlerine değinerek yaptığı konuyla ilgili açıklamasında, "Üretici, tedarikçi, perakende işletmelerce bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz. Piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini, serbest rekabeti bozucu, tüketicinin malları ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu, kira sözleşmeleri ve ücretlerinin belirlenmesi de Türk Borçlar Kanunu ile hüküm altına alınmıştır" diye konuştu. 

FAHİŞ ARTIŞA "TAVAN" TALEBİ

TÜFE üzerinde yükseliş ve kira tutarına da ilave zam talep eden konut sahiplerine ilişkin kiracılardan gelen şikayet başvuruları tüketici hakem heyetlerinin, sektör temsilcilerinin ve ilgili kurumların harekete geçmesini sağladı. Kiracılar için tanınan yasal hakların uygulanmaması halinde Tüketici Hakem Heyeti'ne başvuru yapılabilirken, taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık durumlarında da mahkemeye gidilebiliyor. 

ŞİKAYETTE BULUNMANIZ GEREKEN MERCİLER

Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, kira ödemesini düzenli yapan, enflasyon oranında yükselten kiracıların sözleşme bitmeden evvel konuttan tahliye edilmesinin yasal olarak mümkün olmadığına dikkat çekti ve konuyla ilgili olarak "Ev sahiplerinin bunun aksine talepleri olması durumunda kira miktarına göre il ve ilçelerdeki tüketici hakem heyetlerine, Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü, Maliye, CİMER'e şikâyette bulunmalılar. Kira sözleşmesine ödeyecekleri bedeli, süreyi mutlaka yazmalılar" şeklinde konuştu. Sektör temsilcileri de kirada fırsatçılığın sona ermesi amacıyla geçici şekilde zam kısıtlaması uygulanmasını ve tavan getirilmesini tavsiye etti. Ayrıca, 5 senesini tamamlayan kiracılardan rayiç bedel talep etme süresinin 8 seneye yükseltilmesi de talepler arasında bulunuyor. 
 

KİRA ARTIŞLARI MECLİS GÜNDEMİNDE

Türkiye'de yüzde 40'ı bulan oranlarda yükselen kira bedelleri ve konut sahiplerinin "evden çık" baskısı Meclis gündeminde de yerini aldı. Ticaret Bakanı Muş, konuyla ilgili bir soru önergesine verdiği cevapta, üretici, tedarikçi, perakende işletmeler tarafından bir mülk ya da hizmetin satış fiyatında fahiş yükselişe gidilemeyeceğine dikkat çekti. Bakan Muş, "Üretici, tedarikçi, perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetlerle tüketicinin malları ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'la hüküm altına alınmıştır. Mevzuat hükümlerine göre aracılık faaliyetleri hariç olmak üzere ticari nitelik arz eden ve yalnızca üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler bu kapsamda yer almaktadır. Kira sözleşmeleri ve kira ücretlerinin belirlenmesine ilişkin hükümler de Türk Borçlar Kanunu'nda düzenlenmiştir" ifadelerini kullandı. İlgili bakanlık ve kurumlar tüketicilerin yaptığı şikayetlerin ardından bu kapsamda inceleme başlattı.
 

EV KİRASINDA SÖZLEŞME SONA ERDİRİLEMEZ

Kiracı ve kiraya veren arasındaki anlaşma, kiracının hakları da Borçlar Kanunu'na göre tespit ediliyo ve kanun kapsamında, kira sözleşmelerinde kira tutarının belirlenmesi haricinde kiracı aleyhine herhangi bir değişikliğe gidilemiyor. Konut veya iş yeri kiralarında kiracı, sözleşme zamanının sona ermesinden en az 15 gün önce bildirim yapmazsa sözleşme aynı şekilde sürer. Yenilenmeyen kontratlar aynı şekilde 1 sene daha geçerli sayılır. Bu durumda mülk sahibi, sözleşme zamanının bitimine dayanarak sözleşmeyi bitiremez.

Sektör temsilcileri, "Çocuğum evlenir, kendim taşınacağım" nedeniyle konutun tahliye edilmesini talep eden konut sahiplerinden noterden yazı istenmesinin gerekli olduğuna ilişkin uyarılarda bulunuyor. Kiracılar, bu şartla tahliye eden 2 ay sonra kiraya veren konut sahiplerinden 1 senelik kira kadar tazminat, taşınma masrafı alma hakkına sahip.
 

BORÇLAR KANUNU NE DİYOR?

Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre; Borçlar Kanunu'nun 344'üncü maddesi kapsamında konuyla ilgili şu ifadeler kullanılıyor: 
"Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının TÜFE'deki 12i aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir."