Fikirtepe’deki ‘kentsel dönüşüm’ süreci 17 yıl önce başladı. 2005’te ‘özel proje alanı’ ilan edilen Fikirtepe’ye yönelik imar planları 2011’de onaylandı. Bakanlar Kurulu’nun 2013’te ‘riskli alan’ ilan ettiği Fikirtepe’de yaşayan halkın mağduriyeti de katlandı. Mahalle hakkında bir yıl sonra da acele kamulaştırma kararı verildi. Ama İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi 2019’da verdiği kararla imar planlarını iptal etti. Kararda, bakanlığın hazırladığı bazı plan notlarında donatı alanları ve imar transferi haklarıyla yoğunluk kararına uygun bir yapılaşma olup olmayacağının belirsiz olduğu kaydedilmişti.

Bakanlık, Şubat 2021’de bu defa da mahalleyi üç ayrı etaba ayırarak yeni imar planları hazırladı. Bu planlara karşı da davalar açıldı, çünkü bakanlığın hazırladığı yeni planlarda belirsizlik düzeltilmemişti. Kurum ve kuruluşların planlarla ilgili görüşlerinden biri hariç tamamı iptal edilen planlara yönelikti.

Kentsel dönüşüm için proje alanlarına ayrılan Fikirtepe’nin birinci ve ikinci etabında günümüzde çok katlı gökdelenler yükseliyor.

Bilirkişi raporu

Fikirtepe’deki kentsel dönüşüm projesinin üçüncü etabına yönelik İstanbul 11’nci İdare Mahkemesi’nde görülen davada bilirkişi raporu hazırlandı. Şehir plancısı, mimar ve harita mühendisi bilirkişiler tarafından hazırlanan raporda, davaya konu imar planında kademeli emsal uygulaması hâlâ devam ettiğinden, ada bazında yoğunluk değerlerinin uygulamada ne düzeylere erişeceğinin bilinmesinin mümkün olmayacağı belirtildi. 

Raporda, güncel planda donatı alanlarının imar planlarında gösterilerek belirsizliğin giderildiği, ama ‘ticaret harici‘ fonksiyonu nedeniyle donatı alanlarında belirsizliğin devam ettiği kaydedildi.

Metin ve sayısal veriler çelişkili

Raporda, iptal edilen 2013-2017 imar planlarındaki açıklama raporlarının güncel davada ayrı ayrı raporlar halinde düzenlendiği aktarıldı. 95 sayfalık nazım imar planı açıklama raporuyla 105 sayfalık uygulama imar planı raporunun 92 sayfasının aynı olduğu belirtildi.

Bilirkişilere göre, açıklama raporunda nüfus hesabı için yoğunluk hektar başına 825 kişi olarak hesaplandı, ama aynı raporda yoğunluk hesabı hektar başına 400-800 kişi olarak belirtildi. Nüfus da 5 bin 961 kişi olarak hesaplandı. 9,31 hektarlık alan üzerinden hesap yapıldığında nüfusun 7 bin 680 kişi çıktığı kaydedildi. Bilirkişiler, açıklama raporundaki metin ve tablo verilerinin çelişkili olduğunu aktardı. 

Gizli yoğunluk artışına neden olur

Bilirkişiler, uygulama imar planı açıklama raporunda inşaat alanının kişi başına 50 metrekare olarak hesaplandığını, bu hesaba bölgenin demografik yapısı, ekonomik ve sosyal yapı analizinden ulaşıldığını belirtti. Fikirtepe’de proje alanını kapsayan üç etapta yaklaşık 50 bin kişinin yaşadığını aktaran bilirkişiler, 134 hektarlık toplam plan bölgesinde yaklaşık 16 bin hane bulunduğunu, bunların yaklaşık 11 bininin dolu olduğunu kaydetti. Hane halkı büyüklüğünün 3,25, kişi başına konut büyüklüğününse 25,81 metrekare olarak bilindiğinin altını çizen bilirkişiler, inşaat alanının kişi başına 50 metrekare olarak hesaplanmasının ‘gizli yoğunluk artışına’ neden olacağını belirtti.