Kira fiyatla-rında yaşanan artış milyonlarca vatandaşın ortak sorunu. Yeni ev arayanlar bütçesine göre seçenek bulamıyor, kiracı olanlar yüzde 25 yasal zam sınırına rağmen fahiş zam baskısı ile karşı karşıya kalıyor. Tüm bu zorlukların içinde ev sahiplerinin kira şartları bitmek bilmiyor. Geçmiş yıllarda da kimi mülk sahiplerinin talep ettiği kefil şartı artık piyasa geneline yayıldı. Üstelik özel sektörden biri de kabul görmüyor, memur kefil isteniyor...

HER İLDE VAR

İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli, Antalya, Konya, Şanlıurfa gibi birçok ilde tablo benzer. Emlak ilan sitelerindeki açıklamalar taleplerin ne kadar zorlayıcı olduğunu gösteriyor. Bu ifadelerden bazıları şöyle; ‘Kefil şartı var ve findeks raporu istenecektir’, ‘Memur veya ailesinde kefil memur olan öğrencilere verilir ve 6 aylık peşin alınır’, ‘50 bin liralık eşya teminat senedi ile memur kefil şartı vardır’, ‘Kamu görevlisine kiraya verilecektir veya kamu görevlisi kefili gerekir’, ‘Sadece memur veya memur kefilli kişilere verilir’, ‘En az 2 adet kefil gösterilmesi gereklidir.’

10 KİŞİDEN 7’Sİ GERİ DÖNÜYOR

Ankara’da görüştüğümüz emlak danışmanı, geçmişte kötü tecrübe yaşayan, kirasını tahsil edemeyen ev sahiplerinin bu yola başvurduğunu belirtti ve şunları söyledi: “Kimileri Memur kefil olmadan asla vermem diyor, kimi ikna ediliyor. Memur olan kiracı adayından bile memur kefil isteyen var. Ofisimize ev kiralamak için gelen 10 kişiden 7’si kefil olacak memur arkadaşım yok diyerek çıkıyor.” İstanbul’daki bir emlak danışmanı ise son aylarda kefilsiz hiçbir kiralama işlemi yapmadıklarını söyledi. Sözleşme ile eşzamanlı kefil imzası aldıklarını belirten emlak danışmanı şöyle devam etti: “Memur kefil olması ilk tercih oluyor. Hatta kimi ev sahipleri iki kefil birlikte istiyor. Kimi zaman memur tanıdığı olmayan için SGK’lı kurumsal çalışan kefili de onay görüyor. Bu kişinden şirkette çalıştığını belgeler evraklar talep ediliyor. Maaş bordrosunu, hizmet döküm belgesini, findeks raporunu isteyen de var. Kiracılar da bu duruma alıştı. Tüm emlak ofislerinde benzer istekler olduğu için şaşırmıyorlar. Geçmiş yıllarda ara sıra karşımıza çıkan
kefil şartı artık temel kural oldu.”

YÜZDE 159 ARTIŞ

Artış hızı yavaşlasa da kiralar yükselmeye devam ediyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ve Sahibinden.com iş birliği ile hazırlanan kasım ayı kira raporuna göre Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı ekimde yüzde 159.2 olurken, ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 62.2 TL’ye yükseldi. Yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 145.6, Ankara’da yüzde 168.4, İzmir’de ise yüzde 158.6 oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 88.4 TL, Ankara’da 42.9 TL, İzmir’de ise 62.1 TL olarak açıklandı. Eylülde yüzde 166.4 olan kira fiyatlarının yıllık artış oranı ekimde yüzde 159.2’ye gerilese de geçen yılın aynı döneminde 24 TL olan Türkiye geneli ortalama metrekare kira fiyatının 62.2 TL’ye çıkması yaşanan fahiş artışı gösterdi.

BUNLARA DİKKAT!

Kira sözleşmelerinde mal sahiplerinin Kefil isteme hakkı olduğunu belirten Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz şu kritik uyarılarda bulundu: “Öncelikle bilinmesi gereken kefil sadece sözleşmede belirtilen süre içinde sorumludur. Mesela 1 yıllık kira sözleşmesi yapıldı, her yıl yenilendi ve 5 yıllık kiralık süresine gelindi. Sözleşme aşamasında kefil olan kişi ilk süre olan 1 yıl için sorumluluk alır. Mülk sahipleri kiracısından kirasını alamaması ve bunu ispatlaması durumunda kefile gider, direk kefilden talepte bulunamaz. Bir de ‘müteselsil kefillik’ modeli var. İşte bu alan önemli mağduriyetler yaratabilir. Şöyle ki; eğer siz bu modelin altına imza atarsanız ‘doğrudan borçlu’ sıfatını alırsınız. Ev sahibi dilerse, önce kiracıya da gitmeden direk sizden alacağını talep edebilir. Geçmiş yıllarda bir arkadaşına Kiralık Ev için kefil olan biri, birden maaşına haciz konulması gibi kötü bir sürprizle karşılaşabilir.”