Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Ağustos ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıklamasıyla konut ve işyeri kira artış oranları da belli oldu. Buna göre, konut ve işyeri kiralarına 12 aylık enflasyon üzerinden artış yapılacak. Açıklanan Ağustos ayı enflasyon verisiyle birlikte Eylül ayında kira ve işyerlerine uygulanacak tavan zam oranı da yüzde 64,91 olarak netlik kazandı. Normal şartlarda Türkiye Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerine göre hesaplanan kira artış oranları, hükümet tarafından getirilen uygulama sonrası 2 yıl boyunca yüzde 25'le sınırlandırılmıştı. Uygulamanın, fahiş kiraların önüne geçmek için getirildiği açıklanmıştı. Temmuz ayı itibarıyla bu uygulama sona erdi. Böylece kira zamlarında tavan fiyat yeniden 12 aylık enflasyon rakamlarına göre belirlenmeye başlandı. TÜİK verilerine göre, Ağustos ayında TÜFE aylık yüzde 2,47 arttı, yıllık yüzde 51,97 oldu. Ağustos ayında 12 aylık TÜFE ise yüzde 64,91 olarak gerçekleşti. Böylece Eylül ayından itibaren kiralara en fazla yüzde 64,91 oranında zam yapılacak.

“Kira artış oranları yüzde 60’ın altına inmez”

Açıklanan zam oranının sektöre etkilerini değerlendiren Gayrimenkul Danışmanı Deniz Kezer, dezeflasyon sürecinin henüz konut sektörüne yansımadığını ifade ederek, “Kira artışlarında 12 aylık enflasyon oranları dikkate alındığı için şu anda dezenflasyon süreci buraya uğramadı. Temmuz ve Ağustos aylarında yüzde 65 civarındaydı. Şimdi ise 64.91. Burada herhangi bir şekilde dezenflasyon süreci başlamadı. Bir süre daha böyle devam eder ve yüzde 60’ların altına inmez diye düşünüyorum. Bu demek oluyor ki dün 10 lira kira veren bugün 16 lira kira verecek. Son iki yıldır uygulanan yüzde 25 kira artış oranıyla bütçeleri çok fazla zorlamadılar. Geçtiğimiz gün açıklanan kira artış oranı ev sahiplerini az da olsa sevindirir nitelikte. Ev sahiplerinin pek çoğu emekli maaşlarının yanında bir de kira geliriyle geçinen insanlar. Dolayısıyla yüzde 25 zam yapıldığı dönem onları zorladı. İki yıl boyunca kiracılar ne kadar sevindiyse ev sahipleri de o kadar üzüldü. Bu yıl sene sonuna kadar oranlar yüzde 60’ların altına düşmez. Yeni yılda Ocak ayı itibarıyla ise yüzde 50’yi görmesini bekliyorum. Bundan böyle geçmiş yıllarda açıklanan yüzde 10-15 artış oranlarının hayalini bile kuramayız” dedi. 

Kira güncellemeleri yüzde 100’ü buluyor

Günümüz şartlarında İzmir’de bir evden başka bir eve taşınmanın maliyetinin 100 bin lirayı bulduğunu hatırlatan Kezer şunları söyledi: “Açıklanan yüzde 64.91 oranı maksimum yapılabilecek zam oranı. Ancak ev sahipleri en az yüzde yüz zamları diretiyor. Kimi kiracı da davalık olmamak ve evini kaybetmemek için bunu kabul ediyor. Günümüzde bu şekilde kira artışı yapan çok sayıda ev sahibi var. Yani kira artışı değil kira güncellemesi yapıyorlar. Bu süreçte anlaşan da var davalık olan da var. Kira güncelleme oranları yüzde 100-120’leri buluyor. Bugün bir evden taşınmanın nakliye maliyeti 20-30 bin arasında değişiyor. Bu rakamların altında nakliyeci bulmanız zor. Ev sahibi iki kira bedeli depozito istiyor, bir kira bedeli emlakçı istiyor. Bugün taşınmak isteyen biri en az 100-120 bin lirayı gözden çıkarmak zorunda kalıyor. Taşınmaya gücü olmayan veya taşınmak istemeyen de anlaşma yoluna gidiyor, kira güncellemesini kabul ediyor. Şunu da hatırlatmakta yarar var, kiracılar devletin açıkladığı kira artış oranının üzerinde vermek zorunda değiller. Şu anda İzmir’de oturulabilir 3+1 bir evin gerçek değeri 25 bin lira. Depreme dayanıklı olduğunu düşündüğümüz evlerden söz ediyorum. Ancak eski kiracı oldukları için bugün 7-8 bin liraya 3+1 evlerde oturanlar var. Sonuç olarak ev sahipleri ile kiracılar arasında bir güncelleme yapılması iki tarafı da rahat ettirebilecek bir durum.”