Deprem felaketinin ardından Türkiye'de uzun süre kentsel dönüşüm konuşuldu. Bu konu 17 Ağustos'un yıl dönümüne sayılı günler kala tekrar gündemde. Vatandaşlar daha güvenli binalarda oturmak istiyor hem de evleri küçülmemesini. Peki, bu durumda ne yapmalı?

Kentsel dönüşümle ilgili en önemli engel öncelikle alanın imara açık olup olmaması. İmara açık bir alanda evini yerinde dönüştürmek isteyen vatandaşların öncelikle komşularını ikna etmesi gerekiyor. Diyelim ki evinizi bir müteahhide verdiniz ve yıkılacak. Kimi daire sahipleri bazen ekonomik gerekçelerle, bazen de bina yapım sürecinde yer değiştirmek istemediği için kentsel dönüşüme karşı çıkabiliyor. Bir binanın kentsel dönüşüme sokularak yıkılıp yeniden yapılabilmesi için önce bağımsız bir yapı denetim firması tarafından denetlenmesi ve onay alması gerekiyor. 

3+1'LER 2+1'E DÖNÜŞEBİLİR

Burada dikkat edilmesi gereken durum ise evlerin 3+1 iken 2+1'e de dönüştürülebileceği ihtimali. Yeni binalarda yangın merdiveni, asansör, bahçe, otopark gibi alanların dairelerin küçülmesine yol açabileceğini anlatan Gayrimenkul Hukukçusu Avukat Sinan Keskin, şu açıklamalarda bulundu:

“Bilindiği üzere kentsel dönüşüm sürecinde, mevcut binalar yıkılıp yerine daha güvenli ve modern yapılar inşa edilmektedir. Bu süreçte bazı dairelerin büyüklüğünde azalma yaşanabilir ve örneğin 3+1 daireler 2+1 gibi dairelere dönüştürülebilir. Bunun öncelikle teknik birtakım gerekçeleri var” dedi.
 

YANGIN MERDİVENİ, ASANSÖR, BAHÇE...

“Örneğin, duvar kalınlıkları ya da alan kullanımının değiştirilmesi gibi yapısal unsurlar yeni inşa edilecek taşınmazın metrekaresini küçültebilir. Aynı zamanda kentsel dönüşüm projelerinde, şehir planlaması ve imar koşulları da etkili olabilir. Bölgenin yoğunluğu ve yapılaşma politikaları, dairelerin büyüklüklerini etkileyebilir.”

MÜTEAHHİTLER: EV KÜÇÜLÜYOR AMA DEĞERİ YÜKSELİYOR

“Diğer yandan, müteahhitten kaynaklı olarak ve müteahhidin elde edeceği kar sebebiyle de daire büyüklükleri değişebilmektedir” diyen Keskin, “Arsa sahipleri ile müteahhidin anlaşmasına bağlı olarak müteahhidin de kendine pay edeceği daireler nedeniyle metrekare küçülmeleri söz konusu olabilir. Ama bu fahiş bir oranda olmamalı. Müteahhitler bu durumda genelde 'Ev küçülüyor ama yeni yapıldığı için değeri yükseliyor' şeklinde bir açıklama yapıyor.

Ancak müteahhitlerin, evlerin metrekarelerini küçültme kararını sadece yeni yapıldığı için değeri yükseliyor diye açıklamak, vatandaşların ihtiyaçlarını ve yaşam standartlarını göz ardı etmektir. Bu noktada arsa sahiplerinin kendilerini güvence altına alacak bir sözleşme hazırlamaları ve bu sözleşmede brüt ve net metrekarelerin net bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir" diye konuştu.

SADECE İSTANBUL'DA RİSKLİ KONUT SAYISI 1 MİLYONUN ÜZERİNDE

Türkiye'de 81 ilde 888 bin konut ve iş yerinin yenilenmesi için çalışmalar sürüyor. Aynı zamanda 1 milyon 754 bin 496 adet bağımsız birim de dönüşüm kapsamına alındı. Uzmanlar, İstanbul'da uygulanan yarısı bizden kampanyasıyla 5 yılda 1 buçuk milyon konutun yenileneceğini belirtmekte.

SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?

Bu süreçlerin tamamı ise 6306 Sayılı Kanun kapsamında yürütülüyor. Riskli yapı ilan edilen binalarla ilgili Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kira desteği sunuyor. Ağustos 2022 itibariyle İstanbul'da 5 bin 500 farklı noktada 127 bine yakın başvuru alındığı biliniyor. İstanbul'da ikamet eden vatandaşlar, İBB üzerinden internetten, tapu bilgilerini girerek başvuruda bulunabiliyor. 10 gün içerisinde ise bina sakinlerine bilgilendirme föyü gönderiliyor. Eğer vatandaşların 3'te 2'si çoğunluk sağlayıp başvurursa, kentsel dönüşüm gerçekleşebiliyor. Bu durum, bölgenin imar şartlarına göre değişiyor.

Türkiye'de yaklaşık 6 buçuk milyon konutun olası bir doğal afette karşı güvenli olmadığı bilinmekte. Yapılan araştırmalara göre ise Türkiye en riskli 191 ülkeden 40'ıncısı. Yüksek Mimar Kayhan Çakanel, "İstanbul'da risk taşıyan konut sayısı yaklaşık 1 milyonun üzerinde. 1 milyon 200 bin adet binadan bahsediliyor. 200 bini Avrupa yakasında 150 bini Anadolu yakasında olmak üzere acil eylem planı ile 350 bin konutun yapılacağı bakanlık tarafından bildirildi. Bu sayının yeni başvurularla daha da artacağını düşünüyorum" diyor.