OECD’nin Konut Fiyat (Hou­sing Prices) araştırmasına gö­re konut fiyatları 2015 yılın­da 100 birim kabul edildiğinde 2024’ün 3’üncü çeyreği itibarıy­la Türkiye’de 1.740,7 değerine ulaştı. Buna göre anılan yakla­şık dokuz yıllık dönemde Tür­kiye’de ortalama konut fiyatla­rı nominal bazda yüzde 1.640,7 (16,4 kat) artış gösterdi. Aynı dönemde kira endeksinin değe­ri ise 100’den 949,4’e çıktı. Do­kuz yılda kiralarda yüzde 849,4 oranında (8,5 kat) artış yaşandı.

Gerçek fiyatla ifade edilirse; 2015’te satış fiyatı 500 bin lira olan bir konut 2024’te 8 milyon 700 bin liraya, o tarihte 1 mil­yon TL olan bir konutun fiyatı 17 milyon 400 bin liraya yük­seldi. 2015 yılında 2 bin 500 lira olan konut kirası 23 bin 700 li­raya, o tarihte 5 bin lira olan bir konutun kirası da yaklaşık 47 bin 500 liraya çıktı.

Dünya'dan Nakir Bakır'ın yazısına göre, dokuz yıllık dönemde Türki­ye’de astronomik düzeyde ar­tış gösteren konut fiyatlarında OECD ortalamasında artış ise yüzde 84 düzeyinde gerçekleş­ti. Söz konusu artış Euro böl­gesi ortalamasında ise yüzde 44,4. Buna göre Türkiye’de ko­nut fiyatlarında dokuz yıllık ar­tış OECD ortalamasının 19,5 katı düzeyinde gerçekleşti.

Anılan dönemde konut fiyat artış oranında Türkiye, en ya­kın takipçisine yaklaşık 10 kat fark attı. 2015-2024 dönemin­de Türkiye’den sonra konut fi­yatlarının en fazla arttığı ülke yüzde 154 oranı (1,5 kat) ile İz­landa oldu. 

Bu ülkeyi yüzde 136 artışla Litvanya, yüzde 127,8 artışla Portekiz, yüzde 123’le Çekya, yüzde 112 ile Estonya, yüzde 108’le Meksika, yüzde 101,7 ile Letonya, yüzde 108’le Meksika, yüzde 101,7 ile Leton­ya ve 101,6 artışla Slovenya iz­ledi, ABD de yüzde 97,5’le konut fiyatlarının en çok arttığı ilk on ülke arasında yer aldı. Dokuz yıllık dönemde konut fiyat ar­tışları diğer ülkelerde ise yüzde 10-85 arasında gerçekleşti.

Türkiye’de kiraların nere­deyse ona katlandığı dokuz yıl­lık dönemde, kümülatif kira ar­tışının bir kata ulaştığı OECD ülkesi bulunmuyor. Türki­ye’nin en yakın takipçisi Ma­caristan’daki artış oranı yüzde 88,2 ile bir katı bile bulmadı.

Bu dönemde kiraların en çok arttığı diğer ülkeler yüzde 77,1’le Litvanya, yüzde 71,9’la Slovenya, yüzde 68,3’le İrlan­da, yüzde 67,6 ile Polonya, yüz­de 61,3’le İzlanda, yüzde 57,3’le Estonya, yüzde 47,7 ile ABD ve yüzde 45,1’le Romanya oldu. Anılan dokuz yılda Japonya’da kiralar yüzde 0,3 oranında geri­lerken, diğer ülkelerdeki kümü­latif kira artış oranları ise yüzde 3,5’le yüzde 42 arasında değiş­ti. Bu dönemde kiraların yüzde 10’un altı ile en az arttığı ülkeler yüzde 8,7 ile İtalya, yüzde 8,6 ile Güney Kore, yüzde 7,5’le Fransa ve yüzde 3,5’le Yunanistan.

Türkiye’de özellikle pande­mi dolayısıyla ülke içi göçlerin ve sığınmacı furyası ile yaban­cı göçünün hızlandığı 2021’in ikinci yarısından itibaren yu­karı yönlü hareketin başladığı konut fiyatları ve kiralar, 2022 başından bu yana ise katlana­rak arttı.

2015-2021 arasındaki al­tı yılda konut fiyatları yüzde 140,5, kiralar yüzde 172,6 ora­nı ile hızlı bir artış kaydetmişti. 2022-2024 döneminde ise ko­nut fiyatları yüzde 624 (6,2kat), kiralar yüzde 450 (4,5 kat) ar­tış kaydetti. Kiralıklara ar­tan yabancı talebinin yanı sı­ra, 2023’ün ikinci yarısından itibaren kredi faizlerinin aşırı yükseltilmesinin konut sahip­liğini zorlaştırarak kiracılığı artırması da kiraların yükseli­şinde etkili oldu.

KİRACILIKTA REKOR ARTIŞ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2015-2024 döneminde Türkiye’de kurumsal olmayan toplam nüfus yüzde 10,2 oranındaki artışla 84 milyon 130 bine ulaştı. Bu dönemde artan 7 milyon 761 bin kişiden sadece 1 milyon 28 bini kendi evine sahip olabildi.

Oturduğu konutta mal sahibi olanların sayısı bu dönemde sadece yüzde 2,2 arttı. Buna karşılık kirada oturanların sayısı ise aynı dönemde yüzde 32,5 artışla 23 milyon 582 bin kişiye ulaştı. Böylece dokuz yılda kiradaki nüfusa 5 milyon 788 bin kişi daha eklendi. 2015’te kendi evinde oturanların toplam nüfusta yüzde 60,4 olan payı 2024’te yüzde 56,1’e düşerken, kiracıların oranı yüzde 23,3’ten yüzde 28’e yükseldi.