Son 15 yılda konut fiyatlarının artış oranı, vatandaşların gelirlerinin yükselişinden hızlı seyrediyor. Bu durum, Türkiye’de ev sahipliği oranının her yıl gerilemesine yol açıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2024 yılı sonunda Türkiye'de konut sahipliği oranı yüzde 56,2 oldu. Bu oran 2014 yılında ise yüzde 61,1’di. Türkiye’nin 2024 yılı konut sahipliği oranı, Alman istatistik şirketi Statisca’ya göre, 35 Avrupa ülkesi arasında 32’inci sırada yer aldı. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu Raporu'na göre de Türkiye'de ev sahipliği oranı, Çin ve Rusya'nın da gerisinde kaldı.
2024 ŞUBAT’TA REEL DÜŞÜŞ BAŞLADI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) son açıkladığı Konut Fiyat Endeksi’ne göre ise konut fiyatları Ocak 2025'te reel olarak yüzde 7,2 geriledi ve 2024’ün Şubat ayından bu yana enflasyonun altında kalmaya, böylece reel olarak düşmeye devam ediyor. Ancak bu düşüş henüz 2024 Şubat’tan önceki hızlı yükselişleri karşılayamamışken, faiz indirimlerinin etkisiyle tekrar pahalanma beklentileri öne çıkmaya başladı.
OECD’nin Konut Fiyat (Housing Prices) araştırmasına göre son dokuz yılda OECD ülkelerindeki ortalama konut fiyatlarında artış oranı yüzde 84 oldu. Bu dönemde Türkiye’de ise ortalama konut fiyatları yüzde bin 640 arttı. Aynı dönemde kiralarda da yüzde 849,4 oranında artış meydana geldi. Pandemi sonrası 2022-2024 dönemi, Türkiye’deki fiyat artış hızının en belirgin olduğu yıllar olarak kayıtlara geçti. 2022-2024 döneminde artış hızı, konut fiyatlarında yüzde 624’ü, kiralarda da yüzde 450’yi buldu.
80 BİN LİRADAN 2,8 MİLYON LİRAYA
TCMB’nin 2010 yılının birinci çeyreğinde ilk kez açıklamaya başladığı Konut Birim Fiyatı’na göre söz konusu dönemde Türkiye genelinde 80 metrekarelik evin ortalama fiyatı 80 bin 560 TL idi. Konut Birim Fiyatı verisinin açıklandığı son dönem olan 2024 yılı dördüncü çeyreğinde ise Türkiye genelinde ortalama 80 metrekarelik ev fiyatı 2 milyon 884 bin 880 TL’ye çıktı. Böylelikle 2010’dan 2024 yılı dördüncü çeyreğine kadar Türkiye’de 80 metrekarelik bir dairenin ortalama fiyatının yüzde 3 bin 481 arttığı kaydedildi. Bu yıllar arasında asgari ücretteki artış yüzde 3 bin 178’de, en düşük emekli aylığındaki artış yüzde bin 730’da kaldı.
Merkez Bankasının verilerine göre 2010 yılında en düşük emekli maaşı olan 683 TL ile 117 ayda konut edinme şansı bulunuyordu. 2024’ün son çeyreğinde ise en düşük emekli aylığı ile geçinen birisinin ancak 230 aylık gelirinin toplamı ortalama konut fiyatına erişebiliyor. 2010 yılında 518 TL asgari ücretle geçinen bir vatandaşın da 155 aylık gelirinin toplamı Türkiye’de ortalama konut değerine ulaşırken, 2024 yılı son çeyreğinde asgari ücretli bir vatandaşın gelirinin toplamının ortalama konut fiyatına ulaşma süresi 170 aya çıktı.
YORUMLAR