Hem ev satış fiyatları hem de kiralardaki yükseliş, enflasyonla alım gücü düşen insanların bütçesini zorluyor.

Türkiye genelinde ev fiyatlarındaki artış yüzde 100'e varmış, kimi şehirlerde aşmış durumda.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, açıkladığı yeni paketlerle konut fiyatlarında yaşanan yükselişe karşı vatandaşları korumak niyetinde olduklarını söyledi.

Ancak konutların daha iyi kredi oranlarıyla satışının yapılmasının yükselen ev fiyatlarına çare olacağı düşünülmüyor.

Ekonomist Murat Gülkan, "Konut fiyatlarında ve kiralarda böylesine bir yükseliş varken neden ucuz krediyle fiyatlar daha da yükseltiliyor, anlamak zor" yorumunda bulunuyor.

Erdoğan'ın konuşmasında üç ayrı paket açıklandı.

Bunların ilk ikisi 2 milyon TL'ye kadar olan konutlar için ev sahibi olmak isteyenleri hedefliyor.

Ekonomist Arda Tunca, İstanbul'da bu fiyatlara ev kalmadığını, İstanbul dışındaki şehirlerde bile ev fiyatlarının bu seviyeyi aştığını vurguluyor.

Tunca, "Maaşlar enflasyonla aynı oranda artmadığı için nüfusun büyük bir bölümü için ev sahipliği imkansız hale geldi" diyor.

Gayrimenkul değerleme uzmanı Ahmet Büyükduman ise inşaat sektörüne teşvik sunulmasını, konutta arz sorununa can suyu sağlayacağı için olumlu buluyor.

Ancak Büyükduman'a göre de açıklanan bu paket genel olarak konutların fiyatını artıracak bir hamle.

'İlk kez ev alanlara teşvik verilmesi olumlu'

Açıklanan birinci paket, ilk kez konut alacaklara yönelik. Paket, İlk Evim Konut Finansman Paketi olarak isimlendirildi.

2 milyon liraya kadar ilk kez, sıfır ev satın alanlar, 10 yıla kadar vade ve aylık yüzde 0,99 faizle kredi edinebilecek.

İkinci paket ise döviz tevdiat hesaplarını bozduranlara veya fiziki altınlarını Merkez Bankası'na satanlara avantajlı kredi sağlıyor.

Üçüncü paket inşaat sektörüne yönelik.

Yeni evler inşa etmeleri için müteahhitlere kolay finansman sağlanacak.

Gayrimenkul değerleme uzmanı Ahmet Büyükduman, Türkiye'de konut fiyatlarının bu kadar yüksek olmasını yeteri kadar erişilebilir ve ucuz ev bulunmamasına bağlıyor.

Bu yüzden Büyükduman'a açıklanan bu paketin inşaat sektörüne destek sağlaması bir nevi rahatlama sağlayabilir.

Büyükduman, özellikle ilk kez konut sahibi olmak isteyenlerin hedef alınmasını da olumlu görüyor.

"Tarihimizde ilk defa evini alacak olanlar için bir teşvik ortaya kondu, bu açıdan önemli" diyen Büyükduman, kariyerinin başındaki insanların krediye nasıl erişeceği ya da taksitlerini nasıl ödeyeceği gibi soru işaretlerinin bulunduğunu da inkar etmiyor.

Koronavirüs pandemisinin ortaya çıkmasının ardından da konut başta olmak üzere banka kredilerinde teşvik paketleri açıklanmış, herhangi bir kısıt olmadan konut sektörüne yönelik olarak kredi muslukları açılmıştı.

O dönem konutlara talep arttığı için konut fiyatları yükselişe geçmişti.

Herkes ev sahibi olabilir mi?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, son yaptığı açıklamada her vatandaşı ev sahibi yapana kadar çalışmaların sürdürüleceğini aktardı.

Büyükduman ise faiz oranı düşeceği için ev fiyatlarının yukarı çıkacağına dikkati çekerek, "Bu paketler herkesi konut sahibi yapamaz, ama bir adımdır" diyor.

Ekonomist Murat Gülkan da, "Konut fiyatlarındaki artış, konut kredilerinde ucuzlamayı hemen götürüyor; hatta daha pahalı bir hale getiriyor" açıklamasında bulunuyor.

"Konut kredilerini ucuzlatıp konut fiyatlarını patlatmanın vatandaşa hiçbir faydası yok, zararı var" diyen Gülkan, dar ve orta gelirli kişilere yönelik iyi kalite konut üretmenin gerekliliğini vurguluyor.

Yüksek enflasyon ve düşük faiz sarmalı

Ekonomistlere göre Türkiye'de konut sektöründeki artan fiyatlar yine dönüp dolaşıp yüksek enflasyon ve düşük politika faizi sarmalına dayanıyor.

Türkiye'de yüzde 70'e varan enflasyona rağmen Merkez Bankası'nın faizi yüzde 14'te tutması, Türk Lirası varlıkların yatırımlarının negatif olmasına yol açıyor.

Ekonomist Gülkan'a göre enflasyonu düşürmeden konut sektöründe yaşanan sıkıntılara çare bulmanın bir imkanı yok.

Yüksek konut fiyatlarının büyük bir sosyoekonomik problem doğurduğunu aktaran Gülkan, "Çoğu hanehalkı için barınma, aylık giderlerinin en büyük kısmını oluşturuyor. Fiyatlar da kiralarla beraber hareket ediyor" sözlerini sarf ediyor.

 

'Taksit ödemelerinin gerçekleşmesi mümkün değil'

Ekonomist Arda Tunca, yüksek enflasyon yüzünden gayrimenkulün son yıllarda ciddi bir yatırım aracına dönüştüğünü hatırlatıyor.

Tunca'ya göre konut fiyatlarının bu kadar yükselmesinin en büyük nedenlerinden biri bu.

"Kredi faizleri her ne kadar düşükmüş gibi gözükse de ücretler o kadar baskılanmış durumda ki enflasyona göre aylık taksit ödemelerinin gerçekleştirilmesi mümkün değil" diyen Tunca, açıklanan paketi bu yüzden siyasi bir hamle olarak tanımlıyor.

Tunca'ya göre bu yüzden bu paketlerle ciddi bir konut talebinin oluşması mümkün değil:

"Diyelim ki paketler gerçekçi ve bu sayede ciddi bir konut talebi yaratıldı, ancak kredi genişlemesi tarihin en yüksek seviyelerinde. Talebin artması enflasyonun daha da yükselmesi anlamına gelir. Enflasyonla mücadele etmek için popülist bir yaklaşımla enflasyonu artırıcı bir başka unsur daha yaratılıyor."