Konut piyasasındaki hızlı artışlar ve yükselen talep, asgari ücretle geçinenler için ev sahibi olmayı hayal haline getiriyor. Son Toplumun Görünümü 2023 raporu, bu endişe verici trendi vurguluyor. Konut maliyetlerinin uçmasıyla birlikte, orta gelirli vatandaşlar için ev edinmek giderek zorlaşıyor. Raporda ortaya çıkan verilere göre, ortalama bir konutun fiyatı asgari ücretin iki yüz katını aşıyor, bu da ev sahibi olmayı mümkün kılmıyor. Asgari ücretlinin, bir ev için 17 yıl boyunca bütün gelirini ödemesi gerektiği ortaya konmuş durumda. Kent ve konut meselesine odaklanan bu rapor, konut krizinin derinleştiğini gözler önüne seriyor.

Maliyet Patlaması: Konut Fiyatları Neden Yükseliyor?
Konut maliyetlerindeki artışın arkasında yatan nedenlere bakıldığında, inşaat maliyetlerindeki süregelen yükselişin belirleyici olduğu görülüyor. Son üç yılda maliyetlerin yüzde 60’ın üzerinde arttığı raporlanıyor. Bu artışlar, inşaat sektörünü ve sonuç olarak konut fiyatlarını etkiliyor. Dolardaki dalgalanmaların da ek maliyetleri artırdığı belirtiliyor. Bu durum, yeni konut stokunun önünde bir engel oluşturarak talebin ikinci el konutlara yönelmesine neden oluyor.

İkinci El Konut Piyasası: İşlerin Yönü Değişiyor
 

İnşaat maliyetlerindeki yükseliş, talebi ikinci el konutlara kaydırıyor. Ekonomik büyümenin yavaşlaması ve inşaat maliyetlerindeki artışlar, yeni ev stokunun önündeki engeller olarak belirtiliyor. Özellikle deprem riskinin yüksek olduğu İstanbul’da, her on evden yedisinin ikinci el olduğu raporlanıyor. Bu durum, eski konutların devamlı olarak el değiştirmesiyle birlikte deprem riskini artırıyor.

Ev Sahipliği Düşüşte: Kiracıların Artan Oranı

Rapora göre, ev sahipliği oranları ve ev sahibi olma oranları sürekli bir düşüş eğiliminde. Özellikle Doğu bölgelerinde bu düşüşün belirgin olduğu gözlemleniyor. Bu trendle birlikte, kiracı oranlarında artış dikkat çekiyor. İstanbul başta olmak üzere birçok ilde kiracı oranlarının yüksek olduğu görülüyor. Bu durum, konut krizinin eşitsizlikleri derinleştirdiğini ortaya koyuyor.

Yaşam Alanı Daralıyor: Konutlardaki Sorunlar
 

Raporda, Türkiye genelinde yaşanılan konutlardaki yetersizlikler de vurgulanıyor. Hanelerin çoğunluğunun yeterli kullanım alanının olmadığını belirtiyor. Konut büyüklüklerinin ve odalı evlerin bölgesel farklılıklar gösterdiği raporlanıyor. Özellikle İstanbul’da, yaşayanların yüzde 82,6’sının konutlarının yeterli olmadığını düşündüğü ifade ediliyor. Ayrıca gün ışığı alamama sorununun da önemli bir konut sorunu olduğu belirtiliyor.

Politika ve Çözüm Önerileri: Kent ve Konutun Geleceği

Konut kriziyle başa çıkabilmek için çeşitli politika ve çözüm önerileri sunuluyor. Bu öneriler arasında, konut politikalarının bölgesel dinamiklere göre şekillendirilmesi, kentsel dönüşüm projelerinin hızlandırılması ve konut stoklarının yenilenmesi yer alıyor. Ayrıca, genç nesillerin barınma hakkının güvence altına alınması ve depreme dayanıklı konutların yaygınlaştırılması da önemli adımlar olarak öne çıkıyor.